Έρευνα μας, γύρω από την ονοματοδοσία των ναών στην Κύπρο, παρουσιάζει το όνομα του Αγίου Γεωργίου να προβαδίζει όλων των Αγίων (εκτός της Παναγίας), με 350 ενοριακούς ναούς, Καθολικά μοναστηριών, παρεκκλήσια, ξωκλήσια και προσκυνητάρια, ενώ χιλιάδες κάτοικοι της Μεγαλονήσου φέρουν το όνομα Γεώργιος και Γεωργία. Ακόμα σημαντικότερο είναι το γεγονός πως εννιά συνολικά οικισμοί και δυο νησάκια, φέρουν το όνομα του Μεγαλομάρτυρα και Τροπαιοφόρου Αγίου, ενώ άλλοι επτά οικισμοί που το έφεραν για χρόνια, έχουν ερειπωθεί και εγκαταλειφθεί.
Στην Κύπρο, ο Άγιος Γεώργιος θεωρείται προστάτης των επιληπτικών, θεραπευτής των µατιών από την εισχώρηση µικροσωµάτων σε αυτά, θεωρείται βοηθός των µικρών παιδιών που αργούν να κάνουν τα πρώτα τους βήµατα, και συµπαραστάτης των ανύπαντρων κοριτσιών, ώστε να βρούνε το ταίρι τους. Καβαλάρης στο άλογό του, περιφέρεται νύκτα και µέρα σε διάφορα µέρη του νησιού, για να ικανοποιήσει τις παρακλήσεις των ευσεβών πιστών. Πολλοί τον είδαν να κυκλοφορεί τα βράδια στους δρόµους και τα στενά του χωριού ή της πόλης τους και πολλοί άκουσαν τα ποδοβολητά του αλόγου του, την ώρα που καταδίωκε κάποιο φοβερό κακό, όπως την «πανούκλα» και τη χολέρα ή έτρεχε να συµπαρασταθεί σε πονεµένους ή δυστυχισµένους ανθρώπους. Σε διάφορες περιοχές του νησιού, η ευσεβής φαντασία του λαού θέλει να βλέπει τις «πατιές» του αλόγου του Αγίου αποτυπωµένες στο έδαφος, έστω και αν το µέρος είναι βραχώδες ή άγονο. Ακόµα να έχει τη δική του σπηλιά και βρύση και κοντά σ’ αυτές να σκοτώνει το δράκο και να ελευθερώνει τη βασιλοπούλα, αφού οι Κύπριοι θέλουν τον Άγιο δικό τους, συνυφασµένο µε τη ζωή και τα έργα τους.
Τον Άγιο Γεώργιο στην Κύπρο, και όχι µόνο, ευλαβούνται και οι Τούρκοι. Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως, κατά την Περίοδο της Τουρκοκρατίας, οι µουσουλµανικές αρχές του τόπου παρουσίαζαν κάποια χαλαρότητα στα µέτρα που αφορούσαν το κτίσιµο ναών που αφιερώνονταν στον Άγιο Γεώργιο.
Πρόλογος Από τον Μητροπολίτη Μόρφου
«Ψάχνοντας κάποιος λίγο βαθύτερα στην καρδία της Κύπρου, εκεί όπου κάθε λαός φυλάει ότι ακριβό και πολύτιμο, συναντά ονόματα Αγίων, πολλών Αγίων. Όχι μόνο εκείνων πού γεννήθηκαν εδώ στα χώματα της νήσου – χάρη στους οποίους κέρδισε και τον χαρακτηρισμό «αγιοτόκος» – αλλά και άλλων που είτε μετοίκησαν στο νησί, είτε απλώς πέρασαν ή ακόμα και πλείστων άλλων που κατά την διάρκεια της επίγειας ζωής τους ουδόλως είχαν φυσική παρουσία στο νησί.
Σ’αυτό το χώρο της βαθύτερης ταυτότητας του τόπου μας, κινείται και η αναζήτηση του Κώστα Παπαγεωργίου. Για να διαπιστωθεί ότι εκεί – εκεί όπου πραγματικά είμαστε – όλως εξέχουσα θέση κατέχει ο Μεγαλομάρτυς του Χριστού Γεώργιος. Ένας Άγιος που δεν ήταν Κύπριος στο γένος, ούτε ποτέ του έζησε στην Κύπρο, αλλά όπως φαίνεται, μέσα από όλα όσα με ακρίβεια και λεπτομέρεια καταγράφει ο Κώστας Παπαγεωργίου, η αγάπη του ορθόδοξου λαού τον έκαναν Κύπριο και τον εγκατέστησε για πάντα στα χώματα και στην καρδιά της νήσου. Ευλογημένα παράδοξα: ο ξενομερίτης να γίνεται ντόπιος και να κρατάει στα χέρια του τον τόπο! Ο μαρτυρικώς τελειωθείς να ζει διηνεκώς και να μας συνάπτει στην όντως Ζωή! Ο προ αιώνων απελθών να είναι διαρκώς παρών και σύγχρονος και να μας χαρίζει μέλλον!
Αυτά τα «παράδοξα» για την κοσμική οπτική, που στο χώρο της εν Χριστό κοινωνίας, της Εκκλησίας, είναι τελείως φυσικά, τεκμηριώνει με αγάπη και φροντίδα, η παρούσα έρευνα του Κώστα Παπαγεωργίου. Καταγράφοντας όλο το φάσμα των γεγονότων και στοιχείων που καταμαρτυρούν την τιμή που αποδίδει ο ορθόδοξος λαός της Κύπρου στον Άγιο Γεώργιο (ονοματοδοσία ναών, μονών οικισμών, εκδηλώσεων ευλάβειας, λαϊκών εθίμων, ασμάτων) στοιχειοθετεί με τρόπο ρεαλιστικό την παρουσία του Αγίου Μεγαλομάρτυρος στο νησί μας αλλά και την ιδιάζουσα σχέση που ανέπτυξε μαζί του ο ορθόδοξος λαός της Κύπρου.
Περιεχόμενα
- Πρόλογος
- Εισαγωγή
- Λίγα λόγια για την ζωή του Αγίου
- Ναοί – Παρεκκλήσια – Ξωκλήσια
- Κατεχόμενες εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου που μετατράπηκαν σε τζαμιά
- Μοναστήρια του Αγίου Γεωργίου
- Προσωνύμια του Αγίου Γεωργίου
- Προσωνύμια του Αγίου, προερχόμενα από Δήμους ή κοινότητες
- Κυπριακά Χωρία με το όνομα Άγιος Γεώργιος
- Άγιοι Κύπριοι και ξένοι με το όνομα Γεώργιος που έζησαν στην Κύπρο
- Λαογραφικά
- Τραγούδια
- Δίστιχα
- Γητειές
- Παροιμίες
- Θρύλοι και παραδόσεις
- Έθιμα
- Ο Τρέμιθος τ’ Άη Γιωρκού
- Ευχαριστίες
